شپش سر چیست و تشخیص آن چگونه است؟

چرخه زندگی شپش سر و مشخصات آن

 

در بررسی های بالینی، تشخیص ابتلا فرد به شپش سر از طریق مشاهدات زیر، به قطعیت می رسد.

 

نحوه تشخیص ابتلا به شپش‌ سر‌

 

یک. مشاهده شپش زنده در سر

 

دو. مشاهده رشک یا تخم های شپش روی ساقه مو

 

سه. خارش (واکنش آلرژیک به گزش ها سبب خارش می شود) واکنش آلرژیک یک الی دو هفته پس از آلودگی آغاز می شود (1 تا 5 شپش) و این واکنشی به مواد ضد انعقاد خونی است که توسط شپش در هنگام تغذیه از خون در محل، تزریق می گردد ممکن است دیگران بدون علامت باشند.

 

چهار. در موارد مزمن تر، به همراه آلودگی، جوشهای قرمز مانندی نیز در سطح بدن ایجاد می شود.

 

پنج. عفونت باکتریایی ثانویه و لیفودنوپاتی محلی ممکن است سبب کچلی و پوسته پوسته شدن شود.

 

شش. احساس قلقلک از حرکت چیزی در موها

 

شپش های بالغ انگل های خارجی مکنده خون هستند که به گرما و منبع خون انسانی برای زنده ماندن، نیاز دارند اگرچه معمولاً آلودگی در نزدیکی پوست سر، پشت گوشها و گردن اتفاق می افتد ولی در هر جایی از پوست سر می توانند وجود داشته باشند.

 

 

میزبان شپش سر: انسان

 

شپش سر در سراسر جهان، در میان کودکان شایع تر است و هم چنین مطالعات نشان می دهند که میزان وقوع آن در میان زنان شیوع بیشتری دارد هر فردی که در معرض شپش قرار گیرد، امکان آلودگی نیز دارد.

 

چگونگی انتقال شپش سر

 

تماس مستقیم یک فرد با فرد دیگر، نخستین حالت انتقال است. عموماً آلودگی به شپش در یک خانواده، به دلیل تماس نزدیک و استفاده مشترک از برس و شانه ها بیشتر از یک کلاس انتقال می یابد.

 

حالت ثانویه انتقال، غیر مستقیم است و از طریق وسایل شخصی مثل کلاه، ملافه ها، شانه ها و دیگر ملزومات مربوط به موها است.

 

شپش سر می خزد ولی پرواز نمی کند و نمی پرد اگر چه شپش ها می توانند نسبتاً با سرعت بالایی بخزند اما به ندرت از زیستگاه مورد ترجیح خود یعنی گرمای پوست سر، فاصله می گیرند.

 

دوره رشد شپش‌

 

میانگین چرخه یک تخم تا تخمگذاری 3 هفته است.

 

سیکل زندگی از 3 مرحله تشکیل شده است.

 

یک. تخم یا رشک

 

دو. لارو یا نمف

 

سه. بلوغ

 

بررسی مراحل مختلف تخم تا بلوغ از نظر زمانی

 

مرحله تخم تا لارو: 6 الی 12 روز

 

لارو تا بلوغ:  7 الی 14 روز

 

دوره بلوغ: 7 الی 10 روز

 

 

مناسب ترین دما برای هچ شدن (از تخم در آمدن): 36 درجه سانتیگراد

 

مناسب ترین درصد رطوبت: 70 درصد

 

تخم های شپش، در دمای کمتر از 20 درجه سانتیگراد یا بیشتر از 38 درجه سانتیگراد هچ نمی شوند.

 

چرخه زندگی شپش سر

 

یک. تخم یا رشک

 

تخم ها در یک پوسته محکم قرار دارند.

 

شکل ظاهری تخم: بیضی یا اشکی شکل که دارای کلاهکی به نام اپرکولوم بوده و انتهای آزاد را می پوشاند.

 

رنگ تخم: خاکستری، مرواریدی یا سفید نقره ای وحتی زرد سفید شفاف

 

اندازه: 0.3 میلیمتر الی 0.8 میلیمتر و شبیه دانه های شن

 

تشخیص تخم: نسبت به شپش بالغ راحتتر استزیرا تخم توسط شپش ماده روی ساقه مو چسبانده شده است و نسبت به شپش بالغ رنگ روشن تری دارد.

 

برخی افراد تخم شپش را با شوره اشتباه می گیرند. البته یکی از تفاوت های مهم شپش با شوره نیز در این است که شوره به راحتی از مو و پوست سر جدا می شود اما پوسته تخم شپش حتی پس از درمان کامل شپش ممکن است روی موها باقی بماند. پس از خارج شدن لارو از تخم، پوشش تخم به رنگ سفید یا مایل به زرد بوده و محکم به ساقه مو متصل هستند.

 

معمولا رشکها در نزدیکی پوست سر و در فاصله 1 تا 4 میلیمتری، قابل رؤیت هستند. نرخ متوسط رشد موی انسان در هر روز 0.37 میلیمتر است بنابراین رشکهایی که در فاصله بیشتری از پوست سر قرار دارند، تخم خالی هستند مدت زمان آلودگی می تواند از طریق فاصله رشک از پوست سر تخمین زده شود.

 

تخم، روی ساقه مو و در نزدیکی پوست سر با ماده ای به نام کیتین که توسط شپش ماده تولید می شود به ساقه مو محکم می گردد این باعث می شود که تخم به سختی از ساقه مو جدا شود و به طور محکم به آن بچسبد.

 

تخم ها بین 6 الی 12 روز هچ می شوند، 2 الی 12 درصد تخم ها هچ نمی شوند پوسته تخم شپش حتی پس از درمان های موفق شپش سر، از بین نمی روند و ممکن است ماهها روی موها باقی بمانند.

 

 

دو. لارو

 

لاروهای شپش شبیه به شپش های بالغ هستند اما اندازه کوچکتری دارند.

 

اندازه: طول آن ها به اندازه یک میلیمتر است.

 

لاروها برای رسیدن به بلوغ سه مرحله را طی می کنند، برای گذراندن این مراحل، در واقع باید سه بار پوست اندازی کنند و پس از این سه مرحله پوست اندازی به بلوغ رسیده و قابلیت تولید مثل دارند. شپش ها 7 تا 14 روز طول می کشد تا از تخم به مرحله بلوغ برسند.

 

لاروها معمولا در همان قسمت هایی بیشتر یافت می شوند که می توان تخم ها را یافت.

 

سه. شپش بالغ

 

ویژگی های فیزیکی: شپش های بالغ، بدون بال بوده و بدن کشیده ای دارند که شامل سه قسمت است: سر، قفسه سینه و شکم؛ بدن شپش های بالغ مسطح است. دارای آنتن های کوتاه با 4 بخش، سر کوچک شپش ها، با قسمت های دهانی سوراخ کننده که برای سوراخ کردن پوست سر و تغذیه از خون استفاده می شود.

 

شش عدد پای کوتاه و پوشیده از قطعات برآمده واحد دارند. این پاها، با چنگالهای قلاب مانند قدرتمند در انتهای هر پا،برای گرفتن ساقه مو و بالا رفتن از آن، استفاده می شوند. طول بدن شپش های بالغ، 2 الی 4 میلیمتر است تقریبا اندازه سر یک چوب کبریت یا دانه کنجد به نظر می رسند و معمولاً شپش های ماده از شپش های نر بزرگتر هستند. جفتگیری فقط زمانی که رشد کامل شپش ها صورت گرفته باشد رخ می دهد.

 

رنگ: شپش های بالغ می توانند به رنگ های خاکستری، قهوه ای و قرمز باشند.

 

پس از تغذیه از خون به رنگ قرمز تیره و یا به تعبیر واضح تر قرمز زنگ زده تغییر رنگ می دهند. شپش های بالغ توانایی بالایی در گریز دارند به محض اینکه با یک چراغ قوه در سر به دنبال شپش ها باشید آن ها به سرعت فرار می کنند و استتار کنندگان بسبار خوبی نیز به شمار می آیند. رنگ شپش ها، در موهای تیره، تیره تر است. آنها تمایل دارند که رنگ محیط را از خود منعکس کنند.

 

 

عادات غذایی شپش‌ سر‌

 

شپش ها از طریق بزاق خود ماده ای بی حس کننده و ضد انعقاد خون را به پوست سر و محل تغذیه از خون تزریق می کنند تا از ایجاد احساس درد در میزبان جلوگیری کنند و همچنین مواد ضد انعقاد خون موجود در بزاق، از لخته شدن خون جلوگیری کرده و بنابراین تغذیه برای شپش، راحتتر می گردد.

 

شپشها روزانه چندین نوبت از خون تغذیه می کنند. معمولا به سرعت حرکت می کنند و تشخیص مکان آنها در سر، دشوار است شپش های ماده بالغ روزانه 3 الی 10 تخم می گذارند هر شپش ماده بالغ در دوره زندگی خود 100 الی 300 تخم می گذارد.

 

بررسی دوره انتقال شپش

 

به موازاتی که شپش ها یا تخم های آنها زنده هستند، آلودگی سر پایدار است.

 

تخم های شپش با توجه به نیاز مداوم و حیاتی به دما و رطوبت سر، فقط در سر زنده می مانند علاوه بر این این تخم ها بسیار محکم به ساقه مو چسبانده شده اند. پس انتقال شپش فقط و فقط از طریق جابجایی شپش های بالغ، امکان پذیر است. شپش هایی که به هر دلیلی از سر فرد مبتلا جدا شده و افتاده اند، فقط بین 20 الی 48 ساعت می توانند زنده بمانند شپش در حالت غوطه ور در آب 24 ساعت و حتی بیشتر، می تواند زنده بماند.

 

 

نحوه تشخیص شپش‌ سر‌

 

یک. در صورت بروز آلودگی فعال

 

مشاهده لاروها یا شپش های بالغ

یکی دیگر از علائم مهم آلودگی بالا با شپش این است که تخم های روی ساقه مو، در فاصله 1 الی 4 میلیمتری دیده شوند. اگر لاروهایی با اندازه 6 میلیمتر و یا کمتر نیز مانند تخم ها در فاصله 1 الی 4 میلیمتری از پوست سر دیده شوند، نشان دهنده آلودگی زیاد شپش در فرد مبتلا است.

 

آلودگی قدیمی یا پیشین

 

وجود لاروهای بزرگتر از 6 میلیمتر (در 1 الی 4 میلی متری) تا 12 میلی متر (در 1 الی 2 میلی متری ) از پوست سر.

 

بررسی روش های تشخیص شپش سر

 

روش اول

 

موها را مرطوب کنید (تا الکتریسیته ساکنی که باعث دفع شپش ها از شانه شانه ها می گردد کاهش یابد) موها را با شانه دندانه ریز شانه کنید پس از هر بار شانه زدن، شانه را بررسی کنید موها را تقسیم کنید (لای موها را باز کنید) و حرکت شپش ها را بررسی کنید استفاده از ذره بین می تواند به شما در پیدا کردن شپش کمک کند.

 

بهتر است در یک قسمت از خانه که نور طبیعی می تابد برای بررسی شپش سر اقدام کنید. استفاده از نور چراغ قوه باعث می شود که شپش ها به سرعت شروع به فرار کردن و پنهان شدن در قسمت های مختلف سر کنند.

 

روش  دوم

 

با نوار چسب شفاف به موهای سر ضربات آهسته بزنید اگر شپش وجود داشته باشد به نوار چسب می چسبد.

خرید شامپوی شپش کش - کلیک کنید